کمبود امکانات صحی در دایکندى، باعث شده که مریضان تا مراکز صحى، فاصله هاى زیادى را طى نموده و شمارى هم بخاطر تداوى، به کابل انتقال یابند.
در ولایت دایکندى،عرضۀ خدمات صحی در مراکز عمومی، توسط شبکۀ انکشافی باختر(BDN) تطبیق می گردد.
موسسۀ مذکور مکلف است تا مراکز صحی را در مناطق مختلف دایکندى، فعال کند و امکان دسترسی مردم را به آن فراهم نماید؛ اما باشندگان این محلات و مسوولین این ولایت، از شیوۀ کار آن راضى نبوده و آنرا بی کیفیت می دانند.
حاجی موسی ۶٠ساله که به تکلیف مثانه مصاب بوده و در شفاخانه ولایتی شهر نیلی بسترى میباشد؛ درحالیکه با مشکل صحبت میکرد، به آژانس خبرى پژواک گفت: “از ولسوالی گیزاب آمدم؛ در ای ولسوالی، دراینجه هم دوا و داکتر نیست که به مریضان کمک کند.”
حاجی موسی گفت که اگروضعیت صحى وى بهبود نیابد، مجبوراست پول قرض کند و بخاطرتداوى، راهى کابل شود.
سید حسین ۴٧ ساله یکتن از مریضداران که خانمش را بخاطرتداوى از ولسوالی کیتی به شهر نیلی آورده است، وضعیت صحى در ولسوالی کیتی را چنین توصیف نمود: “در منطقۀ ما (تمزان) یک کلینیک است؛ اما نه داکتر وجود دارد و نه دوایی که بتواند مریضان را تداوی کند.”
او گفت که خانمش مرض قلبى دارد؛ درتمام ولایت امکانات تداوى وى میسرنیست.
وی در ادامۀ صحبتهایش، از تلف شدن ده تن از مریضان بخاطر نبود امکانات صحى در مناطق شان نیز یادآور شد.
مسوولین صحت در این ولایت نیز وضعیت صحى را رضایتبخش نمیدانند.
محمدحسین مظفری رئیس صحت عامه ولایت دایکندی، پذیرفت که اکثر مریضان، به خاطر تداوی امراض چشم، عملیات گوش و گلو، ارتوپیدی و امراض داخلۀ جدى، مجبوراند به کابل بروند.
وی افزود که نقش ریاست صحت عامه دراین ولایت، تنها هماهنگی و نظارت از عرضۀ خدمات صحى به مردم توسط تطبیق کننده (شبکه انکشافی باختر)، میباشد.
مظفرى با اشاره به قراردادهای غیرشفافى که میان دونرها و تطبیق کننده عقد گردیده، گفت: “هرگاه موسسۀ تطبیق کننده، مطابق پلان تعهد شده عمل کند، وضع بهتر خواهد شد.”
به گفتۀ وی، براساس این قرارداد که چهارسال پیش بین شبکۀ انکشافی باختر و جامعه اروپا به امضا رسید، این شبکه مسوولیت ارائه خدمات صحی در دایکندی را به عهده گرفت.
به اساس معلومات منبع، روزانه ده ها مریض از ولسوالیها به شفاخانۀ ولایتی و معاینه خانه های شخصی در مرکز دایکندی و سایر مناطق، مراجعه می نمایند.
با اینحال داکتر اسحاق علی درمان، داکتر داخله و جراحی که در بازار شهرنیلی معاینه خانه دارد نیز وضعیت نامناسب عرضۀ خدما ت صحی درآن ولایت را تایید کرد.
درمان گفت که مریضان بخاطرتداوى شان، راه هاى طولانى را براى رسیدن به مراکز شخصى طى میکنند و مصارف زیاد ترانسپورتى را میپردازند.
وى ازقول مریضان گفت که در مراکز صحى ولایتى، بیشتر توجه به مریضان صورت نمیگیرد؛ بناءً مجبوراند به مراکز صحى شخصی بیایند.
درعین حال قربانعلی ارزگانی والی دایکندی، از عدم موثریت و ناکارایی مراکز صحی در این ولایت، شدیداً انتقاد نموده به پژواک گفت: “در شفاخانه ولایتى، حتى امکانات پانسمان موجود نیست.”
ارزگانى افزود این مشکل را زمانی متوجه شده است که بخاطرپانسمان انگشت پایش، به شفاخانه ولایتى مراجعه کرده بود.
والی دایکندی در خلال صحبتهایش با پژواک، از تعیین ضرب الاجل یکماهه براى شبکۀ انکشافی باختر، یادآور شد و گفت اگر شبکۀ مذکور، در خصوص عرضۀ خدمات صحى توجه ننماید، مسوولین این ولایت، تصمیم خواهند گرفت.
ارزگانى، ازجزئیات بیشتر این تصمیم چیزی نگفت؛ اما خاطرنشان نمود که در مشوره با ادارات ذیربط، تصمیم خواهند گرفت.
مردم ووالى ولایت دایکندى، درحالى از کمبود و بى کیفیت بودن خدمات صحى، شاکى اند که داکتر شفیق رئیس شفاخانه ولایتی دایکندی، از ارائه پاسخ دراین مورد به پژواک، خودداری ورزید.
همچنان داکتر سید فاروق رئیس شبکه انکشافی باختر (BDN) انتقادات مردم و مسوولین ولایت دایکندى را رد نموده، به پژواک گفت: “یک تعداد افراد، قصد تخریب و بدنام کردن این موسسه را دارند.”
وى علاوه کرد که مطابق قرارداد، ادویه را به محلات دور این ولایت انتقال داده اند.
داکتر سید فاروق تصریح کرد که مطابق قرارداد عقد شده میان آنها و وزارت صحت عامه، این شبکه مکلف به رسانیدن٢٠٠ قلم ادویه به مردم میباشد.
شبکه انکشافی باختر، از سال ١٣٨۵ تا حال، مصروف عرضۀ خدمات صحی در مراکز صحی ولایت دایکندی می باشد.
مردم و مسوولین از امکانات صحی در دایکندى، درحالى شکایت دارند که دراین ولایت که حدود ٧۵٠هزار نفوس دارد؛ به شمول یک شفاخانۀ هفتاد بستر ولایتی، دو شفاخانه ولسوالی در ولسوالی های کیتی و میرامور، چهارده مرکز صحی اساسی، یک مرکز صحی که در آن خدمات جراحی عاجل انجام می یابد، هفت مرکز صحی بستردار و تعدادی مراکز فرعی صحی، در ولسوالی های مختلف این ولایت فعالیت دارد.
پژواک