ایل هزاره در خراسان و فرهنگ جعلی جلیل آریایی

کامران میرهزار

بربری، ترک خر و عرب سوسمارخور چند نمونه از توهین ها و تحقیرهای رایج در ایران به آدرس گروه های مردمی مختلف از جمله هزاره و آذری می باشد. در برخی منابع ادعا می شود که ایل بربر همان ایل هزاره است و رضا شاه پهلوی نام این ایل را از بربر به خاوری تغییر داد. در منابع دیگر نیز نوشته اند که بخشی از هزاره ها در دهه آخر قرن ۱۹ و در پی حملات افغان ها به رهبری عبدالرحمان که به کشتار بیش از ۶۰ درصد هزاره ها انجامید به اطراف مشهد و پریمان پناهنده شده و به دلیل انتساب آنان به بند بربر در بامیان، آنان بربری خوانده شدند. نان مشهور بربری در ایران نیز منتسب به همین دسته از هزاره ها می باشد که در تهران و نقاط دیگر ایران توسط آنان رواج داده شد.
به نظر من ادعایی که گفته می شود رضا شاه نام بربری را به خاوری تغییر داد چندان با اسناد و منابع همخوان نیست، چرا که پس از برکناری رضا شاه و روی کار آمدن پسرش محمد رضا، هزاره همچنان به نام ایل هزاره شناخته می شد. این مطلب را می توان بصورت واضح در اسناد حکومتی مربوط به سال ۱۳۲۰ خورشیدی و اسناد مربوط به شورش خراسان به رهبری ایل هزاره و بعد پیوستن کردها و بلوچ ها به شورش خراسان مشاهده کرد. خراسان حتا پیش از حملات عبدالرحمان، یکی از سرزمین های اصلی بود و باش مردم هزاره بوده و در این مورد اسناد قاطعی وجود دارد که هزاره با نام هزاره شناخته می شد. قدرت اجتماعی سیاسی و اقتصادی هزاره های خراسان نیز در آن وقت به اندازه ای بود که با پناهنده شدن برخی از هزاره ها در مشهد و پریمان و مناطق اطراف تاثیری بر نام هزاره نگذارد و هزاره به بربری تبدیل نشود. وانگهی آنانی که در نتیجه ی ژنوساید بزرگ در دهه ی آخر قرن ۱۹ به ایران پناهنده شدند نیز در داخل افغانستان به نام هزاره شناخته می شدند.
به نظر من رخ اصلی بربری خوانده شدن هزاره، تعقیب اهداف سیاسی و جا انداختن ایده های جعلی آریایی می باشد. در همین راستا، در فرهنگ جلیل جعلی آریایی، آذری به ترک خر تبدیل می شود.
در مورد اینکه هزاره ها چرا خود را خاوری می خوانند نیز تصور می کنم این تصمیم در پی فشار حکومت های ایران و افغانستان بر هزاره ها توسط خود هزاره های خراسان گرفته شده است. ادامه ی استفاده از نام هزاره، با فشار حکومت ایران، سرکوب هر چه بیشتر ایل هزاره و احتمالن سلب تابعیت آنان و مصادره شدن املاک و زمین هایشان برابر بود و از سویی دیگر در افغانستان نیز سیاست اصلی حکومت، راندن غیر افغان ها، غصب زمین هایشان و نابودی زبان، فرهنگ و داشته های تاریخی شان بود.

In this article

Join the Conversation