
غزنی یکی از ولایات ناامن کشور است که دارای ۱۸ واحد اداری و ۳۱۰۹ قریه میباشد. مساحت غزنی ۲۳۳۷۸ کیلومترمربع و نفوس آن بالغ بر ۱۰۹۲۰۰۰ نفر میرسد، که ملیتهای پشتون، هزاره، تاجیک از جمله اقوام بزرگ این ولایت هستند.
غزنی بعد از سقوط حاکمیت طالبان و حضور جامعه جهانی درافغاستان، آرامی و امنیت کوتاهمدت را سپری کرد اما دیری نگذشت که مردم غزنی دوباره کمکم طعم تلخ ناامنی را چشیدند و این تباهی از ولسوالیهای جنوبی حرکت خزندهاش را شروع کرد و اکنون موج خیزش آن تقریبا بسیاری از ولسوالیهای غزنی را گرفته است. غزنی دارای هجده ولسوالی میباشد، که ولسوالیهای جاغوری، ناهور، اندر، مالستان، جغتو از ولسوالی بزرگ این ولایتاند.
آقای علی دریاب صالحی، نماینده مردم جاغوری در شورای ولایتی غزنی درباره ولسوالی جاغوری میگوید: «ولسوالی جاغوری یکی از بزرگترین ولسوالیهای ولایت باستانی غزنی بوده وبا ولسوالیهای مالستان، خاک افغان، دای چوپان، گیلان، مقر، قرهباغ و ناهور همجوار است جاغوری از جمله مناطق سردسیر کشور به حساب میآید و از نظر ساختمان جغرافیایی اکثرا کوهستانی بوده و این کوهها منطقه را به درههای عمیق و گودیها تقسیم میکنند. دریای جاغوری که از ولسوالی مالستان سرچشمه میگیرد، جاغوری را شمالا و جنوبا پیموده و از اراضی پست و فروافتاده آن عبور میکند. ازنظر آب و هوا نیز این اراضی نسبت به دیگر مناطق غزنی گرمتر میباشد. آبهایی که اکثرا از درههای جاغوری جاری میشوند، معاونین دریای جاغوری را تشکیل میدهند. این درهها عبارتند از المیتو، کمرک، علیاتو، علودال، تبرغنک، لومان، باریک، شهرزاییده، سبزچوب ممدک، حیدر، قادی، غوغه، هیچه، پاتو و غیره. آب دریای جاغوری و مالستان در طول سال جریان دارد و اراضی زراعتی اطراف خود را سیراب میکند و یک خط سبز و منظره زیبا و دیدنی را به نمایش میگذارد. خط سیر دریای جاغوری نه مستقیم بلکه مارپیچ میباشد. در فصل بهار با آب شدن برفهای زمستانی سطح آب بالارفته و چون ساحه بستر آن تنگ و مارپیچ است، در بسا نقاط، اراضی زراعتی را تخریب و ویران میسازد. مردم منطقه با استفاده از امکانات دست داشتهشان دکههای معمولی را با روش سنتی ایجاد مینمایند تا از تخریب زمینهای زراعتیشان جلوگیری نمایند. از دریای جاغوری که به طرف ارغنداب سرازیر میگردد، امکان استفاده انرژی برق موجود است که تا حال از آن استفاده چندان مناسبی به عمل نیامده و به طور بسیار محدود یک چند فامیل به ابتکار و علاقه شخصی خود دینامهای کوچک را که ظرفیت دو الی سه کیلووات برق را دارد، بالای دریا نصب کردهاند و از آن در تنویر و تسخین منازلشان استفاده میکنند.»
آقای صالحی میگوید: «نفوس جاغوری به اساس احصاییهگیری زمان جمهوری داوود خان در حدود یکصد و بیست و پنج هزار نفر بوده و در طول سالهای جهاد رشد نفوس جاغوری قوس صعودی داشته است. گرچه از تزاید نفوس در این ایام، احصاییهگیری دقیقی موجود نیست با آنهم بعضی از موسسات به این کار مبادرت ورزیدهاند و از جمله شهدا ارگانیزشن نفوس جاغوری را در سالهای ۱۹۹۰-۱۹۹۴ در حدود یکصدوهشتاد هزار نفر نشان داده است. اما به صورت مکمل تمام مناطق احصاییهگیری دقیق نشده وگرنه نفوس ولسوالی جاغوری بیش از دوصدو شصت هزار نفر میباشد.»
این وکیل مردم جاغوری در بخش معارف و مکاتب این ولسوالی میگوید: «جاغوری مردمی معارفپروراند، چنانچه در طی سه دهه جنگ و بدبختیها و تضادها و حسادتهای گروهی توانستند در مناطق خود مکاتبی را احداث کنند که این امر در دوران رژیم طالبان مشهود بود و حتا مکاتب طبقه اناث خود را تعطیل ننموده و تمام مردم، اعم از روحانیت، محاسن سفیدان، نظامیان و مردمان عادی با جمع تحصیلکردههای خود همدست شده مکاتب خود را در هر ساحه و منطقه فعال و زنده نگهداشتند که این مهم امروز یکی از افتخارات ریاست محترم معارف ولایت غزنی میباشد. فعلا اکثر مکاتب از طرف دولت جمهوری اسلامی افغانستان ثبت و راجستر گردیدهاند.
آمار تعداد مکاتب و واحدهای تعلیمی در سال ۱۳۸۹ در ولسوالی جاغوری قرار زیراند:
47 باب لیسه، ۲۷ باب متوسطه، ۱۷ باب ابتداییه، یک باب مدرسه دینی، علاوه براین مکاتب، ولسوالی جاغوری دارای یک باب دارالمعلمین به نام فیض محمد کاتب نیز میباشد.
مردم جاغوری طی دو دهه اول جنگ علیه شوروی سابق، مکاتبشان به کمک و همکاری خود مردم فعال بودند که دولت و موسسات خیریه در این راستا کدام توجهی ننمودهاند، به استثنای موسسه شهدا که از خدمات ارزشمند فرهنگی این موسسه مردم قدردانی مینمایند.
جاغوری سالانه تعداد بیشتر از ۱۵۰۰ نفر فارغ صنف دوازدهم دارد که از این جمله تقریبا ۱۰۰۰ نفر محصل جذب تحصیلات عالی در دانشکدههای مختلف کشور میشوند که این امر نشاندهنده آینده درخشان ولسوالی جاغوری میباشد چرا که در کل، سکتور تعلیم و تربیه بیش از دیگر سکتورهای دولتی در کشور ضربهپذیر شده که خسارت هنگفت و جبرانناپذیر برای ملت افغانستان محسوب میگردد.»
آقای صالحی در قسمت وضعیت جغرافیایی جاغوری و محصولات این مردم میگوید: «ساحات و مناطق مختلف جاغوری، مالستان و قسمت هزارهنشین ولسوالی قرهباغ از لحاظ طبیعی مناطق کوهستانی بوده که ارتفاع آن از سطح بحر حدودا ۲۰۰۰- ۳۰۰۰ متر است. بافت اجتماعی هر سه ولسوالی همجوار چندان تفاوت نداشته و دارای یک وجه مشترک میباشند، اما ولسوالی مالستان با داشتن کوهپایههای بلند و درههای عمیق نسبتا دارای زمستان سرد و برفگیر میباشد. در قسمت زراعت بهرهبرداری از زمینها به صورت قطعات کوچک صورت میگیرد که میزان تولیدات آن در سطح پایین میباشد.
ساختار اجتماعی و اقتصادی این مرز و بوم را محصولات زراعتی، باغداری، مالداری، حرفههای محلی و کارهای تخنیکی به صورت ابتدایی و نیم فنی تشکیل میدهد. کشت و زراعت در ساحات مختلف به صورت آبی و للمی وجود دارد. منابع آبیاری بیشتر از کاریزها بوده فیصدی کمتر ساحه از آب دریا و چشمهسارها استفاده میکنند. اکثر نقاط بالخصوص ساحه جاغوری کاملا به قلت آب مواجه میباشند. مردمان این دیار زیاد زحمتکش و کوشا بوده در تمام کارها زنان با مردان دوشادوش برای انجام کارهای زمینداری، باغداری و مالداری و غیره امورات زندگی خود سهم فعال و قابل توجه دارند. ساکنین ولسوالی جاغوری در تمام کارها پرتحرک بوده و تلاشهای پیگیر دارند، از جمله با غرس اشجار مثمر و غیرمثمر اکثر مناطق خود را چنان سرسبز و شاداب ساخته بودند که نظر هر بیننده را به خود جلب میکرد. انواع میوههای خوب و مرغوب از جمله سیب، ناک، زردآلو، شفتالو، آلوبالو، گیلاس، توت، بادام، چارمغز، به حد وفور وجود داشت. کشت و زراعت در منطقه رونق خوبی داشت. غلهباب از قبیل گندمهای بهاری و خزانی، جو، جواری و امثالهم کشت میگردد، نباتات دوپلهای از قبیل نخود، لوبیا، باقلا، عدس، مشنگ، شخل و غیره کشت میگردد. همچنین کشت انواع سبزیجات از جمله کچالو، پیاز، گندنه، سیر، بادنجان رومی، بادنجان سیاه، زردک، شلغم، بامیه، کدو، پالک، گشنیز، مرچ و غیره نتیجه خوب داشته است.»
آقای صالحی در قسمت وضعیت صحی مردم جاغوری از مسوولین صحت عامه شکایت دارد که در این ولسوالی کدام شفاخانه مجهز از طرف مقامات محترم صحت عامه در نظر گرفته نشده است، درصورتی که تعداد نفوس ولسوالی جاغوری بیشتر از تعداد نفوس بعضی از ولایات کشور میباشد.
دراین اواخر یک هیات بلندرتبه دولتی به ریاست وزیر انکشاف شهری به این ولسوالی سفر نمود که مردم جاغوری حضور وزیر انکشاف شهری را در جاغوری به فال نیک گرفتهاند. آقای صالحی میگوید وزیرانکشاف شهری طی صحبتهایش پیامی از مقامات محترم دولتی را برای مردم جاغوری تشریح نمود که درآن خبر خوشی در رابطه با تطبیق یک ماسترپلان شهری برای مردم وعده داده شده است و مردم از این اقدام نیک آنها استقبال شایان نمودند و امیدواریها در دلهای مردم زنده شده است.
درباره این سفر وزیرانکشاف شهری به ولسوالی جاغوری غزنی، مردم این ولسوالی خوشبین هستند. محمدامین، باشنده ولسوالی جاغوری میگوید: «از این که مقامات به ولسوالی ما آمدهاند بسیار خوشحال هستیم و از ریاست جمهوری تشکر میکنیم که توجه به ولسوالی جاغوری کرده است. هدیه وزیرانکشاف شهری به مردم جاغوری نقشه یک شهرک است، ولی این شهرک اگر در قالب ولایت برای مردم جاغوری هدیه میشد، بهتر از این بود. با توجه به جمعیت و مساحت ولسوالی جاغوری این ولسوالی باید به ولایت تبدیل شود، چون از بسیاری ولایات کشور جمعیت و مساحت جاغوری بیشتر است. انتظار ما از رییس جمهور محترم این است که این خواست مردم جاغوری را جامه عمل بپوشاند.»
صفرعلی ثاقب، نماینده دیگرمردم جاغوری در شورای ولایتی میگوید از این که یک هیات عالیرتبه دولتی به ریاست وزیر محترم انکشاف شهری از منطقه دیدن نموده است خوش هستند، ولی اکثر مردم ولسوالی جاغوری این دید و بازدید را کافی نمیدانند. آقای ثاقب میافزاید نتیجه این دیدارهای تشریفاتی را مردم به دیدهی تردید مینگرند، زیرا امروز برای مردم جاغوری آنچه مهم است، مساله ارتقای این ولسوالی به ولایت است. نظر به وعدههای مقامات دولتی و شخص رییس جمهور، مردم جاغوری بیصبرانه در انتظار آن روز میباشند. خوب بود که وزیرمحترم انکشاف شهری، ماسترپلان تشکیل ولایت را برای مردم جاغوری با خود میآورد.
درکل این یک امیدواری برای مردم جاغوری است، که میزبان وزیر انکشاف شهری شدهاند. حداقل نقشه یک شهرک را از طرف مقامات دولتی به دیده نیک مینگرند و امیدوارند که در عرصه عمل نیز این وعدهها پیاده شوند.
8صبح
Daniel
سلام نویسندهای عزیز امید وارم که در سلامت کامل باشی. خواهش میکنم که این نام تاریخی را با نام جعلی تغییر ندهید. خاک افغان چیست از کجا آوردی؟؟؟ آیا هزاره افغان هست؟؟؟ شما از روی نه آگاهی ضربه مهلیک به تاریخ اون منطقه وارید میکنید.نام اون منطقه خاکیران، یا خاک ایران، هست! نه خاک افغان .تاریخ را مطالعه کنید بهتر است. تشکر. دانیال از چهیل باغتوی پاشی.
jumaali
salam daniyal awall go mokhi ki mogi hazara afghan hast domi ghalad moni ki mogi khak iran hast
Asad Rezaie
Good news guys for Jaghori people. I am proud of you people and work hard to get done everything .
رحیم زاده
با تشکر از کسانی که در تهیۀ این گذارش و نشر آن زحمت کشیده اند. من نسبت به عمل کرد دولت در قبال ولسوالی پرنفوس جاغوری اصلاً خوشبین نیستم، چرا که از این وعده و نوید ها نه تنها برای جاغوری بلکه برای سایر نقاط هزارستان نیز درنظر گرفته شده بود اما هیچ گاهی عملی نشد. من باز هم یک مقدار مردم را مقصر میدانم و احساس میکنم که شاید باز هم تعدادی از برادرانم چنانچه در نظر قبلی ام در سایت جاغوری یک که در رابطه با ابتکار ذاکر حسین و اظهار نظر بعضی از دوستان نوشته بودم، از خود عکس العمل تند نشان داده بودند ناراحت شوند. بنابر اظهارات جدید ولسوالی جاغوری با بیش از ۲۶۰۰۰۰ هزار نفوس هنوز با مشکلات فراوان روبروست از جمله نداشتن نماینده در پارلمان. به نظر من این یک مسلۀ اساسی است که باید مردم جاغوری مخصوصاً جوانان همانگونه که در بخش کسب علم و دانش تلاش دارند در بخش سیاسی نیز توجه جدی نمایند. اگر ما با چنین جمعیت به جای کاندید ۲۴ نماینده فقط ۵ نماینده میبود شاید در دفعه قبل پارلمان هم حداقل دو نماینده داشتیم و میشد که با کمک سایر برادران هم نظر در پارلمان یک وزنۀ بزرگ را در رابطه با ولایت شدن جاغوری تشکیل میدادیم و در نهایت فشار بیشتر بر کرزی وارد میشد. حالا مخالفین طرح ولایت شدن جاغوری به تلاش های شبانه روزی خود ادامه میدهند تا مردم مارا همچنان دور از هم نگهدارند تا مردم ما نتوانند یک صدا برای خواسته های شان به پا خیزند.
بعد از خواندن این خبر واقعاً متأسف شدم. چه میشود کرد تنها با نوشتن خوبی ها نمی شود مشکل را حل کرد باید اقدام عملی صورت گیرد. همه کسانی که میتوانند در بین مردم نقش داشته باشند باید برای ایجاد سنگر واحد سیاسی احقاق حق برای مردم آگاهی لازم را بدهند تا بتوانیم در آیندۀ نزدیک شاهد تغییراتی در منطقه باشیم.