دیباچه
ما مردم هزاره، با درک کامل از حقوق بشر و آگاهی ژرف از آنچه بر ما و سرزمین مان هزارستان در گذشته و بویژه در سه قرن اخیر روی داده است، به منظور بدست آوردن حقوق انسانی و طبیعی خود؛ پایان دادن دایمی به جنایات سازمان یافته و دوامدار مانند نسل کشی، قتل عام، پاک سازی قومی، برده داری، کوچ اجباری و تبعیض نژادی؛ پایان دادن به غصب و اشغال سرزمین های مردم هزاره؛ برقراری ارتباط سازنده، صلح آمیز و مبتنی بر احترام متقابل با سایر مردمان و کشورهای جهان و همراه شدن با کاروان تمدن بشری، منشور هزارستان را تصویب می کنیم.
منشور هزارستان، اساس فکری، فلسفی و تیوریک و سند راهبردی برای تاسیس کشور آزاد، آباد و قدرتمند هزارستان می باشد. منشور هزارستان تا هنگام تاسیس دای دولت هزارستان و ارکان آن به شمول دای پارلمان، حکومت ملی و دیوان عالی هزارستان و تا تصویب قانون اساسی هزارستان توسط مردم در رفراندوم و همه پرسی فراگیر، به عنوان سند اساسی در ارتباط هزاره با هزاره، هزاره با هزارستان و هزاره با جهان محسوب می شود.
فصل یکم: اهداف
ماده یکم: تاسیس دای دولت مستقل، آزاد و دموکراتیک هزارستان
ماده دوم: برقراری حاکمیت ملی هزاره بر تمام قلمرو جغرافیایی هزارستان بزرگ و تاریخی
ماده سوم: تاسیس هزارستان دیجیتال و هویت دیجیتالی همراه با ارایه ی شماره ملی و سرشماری شهروندان هزارستان که از بالاترین درجه امنیت و حفظ حریم شخصی برخوردار باشد
ماده چهارم: پایان دادن دایمی به جنایات سیستماتیک و دوامدار مانند تبعیض نژادی، نسل کشی، پاک سازی قومی، برده داری و کوچ اجباری علیه مردم هزارستان
ماده پنجم: اقامه دعوا در دادگاه های ملی هزارستان و ارایه طرح دعوا در دیوان بین المللی دادگستری و دیوان کیفری بین المللی برای به رسمیت شناختن نسل کشی مردم هزارستان و عذرخواهی رسمی، جبران خسارت و پرداخت غرامت توسط ممالک دخیل در نسل کشی و جنایات جنگی علیه مردم هزاره
ماده ششم: اقامه دعوا توسط دای دولت هزارستان در دیوان بین المللی دادگستری برای بازپس گیری بخش های اشغال شده ی هزارستان
ماده هفتم: برقراری ارتباط سازنده، صلح آمیز و مبتنی بر احترام متقابل با سایر مردمان، ملت ها و کشورهای جهان
ماده هشتم: همراه شدن با جامعه متمدن بشری و رسیدن به استانداردهای جهانی مانند استانداردهای توسعه پایدار و اهداف توسعه ی هزاره سوم سازمان ملل
ماده نهم: تلاش برای برابری حقوق زن و مرد، محو آموزه های زن ستیزانه و رفع هرگونه تبعیض جنسیتی
ماده دهم: تامین حقوق کودکان در هزارستان مطابق با کنوانسیون جهانی حقوق کودکان
ماده یازدهم: انسجام روابط و تقویت وحدت ملی بین مردم هزاره در سراسر جهان
ماده دوازدهم: تلاش برای شکوفایی اقتصادی و ایجاد رفاه عمومی از جمله تامین آموزش همگانی رایگان و تامین هزینه های درمانی با بیمه ملی هزارستان
ماده سیزدهم: آموزش همگانی در هزارستان حق است. سطح آموزش اجباری در هزارستان توسط قانون تعیین می شود.
ماده چهاردهم: حمایت از شهروندان سالمند برای دای دولت هزارستان الزامی است.
ماده پانزدهم: حمایت از شهروندان دارای ناتوانی های جسمی، ذهنی و روانی برای دای دولت هزارستان الزامی است.
ماده شانزدهم: اولویت دادن به انرژی های تجدیدپذیر و پاک، حفظ و مراقبت از طبیعت و محیط زیست و جلوگیری از تخریب آن در هزارستان
ماده هفدهم: حفظ و حراست از ارزش های تاریخی و فرهنگی مردم هزارستان
ماده هژدهم: مرمت پیکره های بودای هزارستان در بامیان باستان
فصل دوم: اساسات
ماده نزدهم: هزاره
۱. هر شخصی که از پدر یا مادر هزاره، چه در هزارستان و چه در بیرون از هزارستان متولد شده باشد، هزاره، هزارستانی و شهروند هزارستان محسوب می شود.
۲. هر غیر هزاره ای که در محدوده خاک هزارستان متولد شده، بیش از ۱۸ سال بصورت متواتر زندگی کرده، بود و باش وی، از راه غصب زمین حاصل نشده باشد و قوانین هزارستان را پذیرفته باشد، هزارستانی و شهروند هزارستان محسوب شده و از تمام حقوق شهروندی هزارستان برخوردار می باشد.
۳. قوانین مربوط به اقامت، مهاجرت، تابعیت و کسب شهروندی هزارستان توسط دای پارلمان تصویب می شود.
ماده بیستم: هزارستان
1. هزارستان سرزمین دای ها است و دای ها تعیین کننده های اصلی مرزهای هزارستان می باشند.
۲. بخش یا بخش هایی از دای ها که در نتیجه جنایات سیستماتیک علیه هزاره از زمان احمد شاه ابدالی و بوِیژه در دوره عبدالرحمان بارکزایی در دهه ی آخر قرن ۱۹ میلادی اشغال شده اند، همچنان جزو خاک هزارستان محسوب می شوند.
۳. به موجب این منشور، تمام فرمان ها و اسنادی که با توسل به آن ها، بخش یا بخش هایی از خاک هزارستان اشغال شده اند بی اعتبار اعلام شده و توسل به چنین اسناد و فرمان ها جرم محسوب می شود. هر ادعایی در مورد مالکیت، در دادگاه های هزارستان رسیدگی می شود.
۴. هیچ شخص، نهاد، سازمان، گروه، حزب و کشوری حق ندارد، بخش یا بخش هایی از هزارستان را مورد معامله قرار داده و از هزارستان جدا کند. هر اقدامی در این زمینه از جانب داخلی خیانت ملی محسوب شده و با شدیدترین مجازات مواجه می شود. هر اقدامی در این زمینه از جانب کشور خارجی، جنگ علیه هزارستان محسوب شده و هزارستان با تمام قوا از تمامیت ارضی خود دفاع می کند.
فصل سوم: اصول
ماده بیست و یکم: حاکمیت ملی در هزارستان تنها با اراده ی مردم و از طریق آرای آنان در انتخابات آزاد برقرار می شود.
ماده بیست و دوم: دسترسی به قدرت از راه کودتای نظامی و هر نوع خشونت و مساله ای که نقش مستقیم مردم در قدرت را تعویض کند خیانت ملی است.
ماده بیست و سوم: دفاع و حراست از حاکمیت ملی، استقلال سیاسی و تمامیت ارضی هزارستان اصل مهم در هزارستان است.
ماده بیست و چهارم: دفاع از خود یک حق شناخته می شود و شهروندان هزارستان حق دارند در مقابل هرگونه تهاجم به مال و جان و سرزمین شان، خود را منسجم کرده و دست به دفاع جمعی بزنند.
ماده بیست و پنجم: اجرای مواد مندرج در اعلامیه جهانی حقوق بشر در هزارستان یک اصل محسوب شده و حقوق بنیادی به شمول کرامت انسانی، آزادی های فردی و همچنین حقوق سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در هزارستان تضمین می شود.
ماده بیست و ششم: دای دولت هزارستان، اسناد بین المللی در مورد رفع هر نوع تبعیض نژادی؛ رفع هر نوع تبعیض علیه زنان؛ جلوگیری از کشتار جمعی؛ منع شکنجه و دیگر رفتارها یا مجازات بیرحمانه، غیر انسانی یا تحقیر کننده؛ حقوق افراد متعلق به اقلیتهای ملی یا قومی، مذهبی و زبانی و حقوق مردم بومی را می پذیرد.
ماده بیست و هفتم: در هزارستان زن و مرد از حقوق برابر برخوردارند و هرگونه تبعیض جنسیتی ممنوع است.
ماده بیست و هشتم: دین، مذهب، عقیده و دیدگاه فلسفی امری شخصی بوده و در هزارستان هیچ کسی به خاطر داشتن دین، مذهب، عقیده و دیدگاه فلسفی مورد بازخواست قرار نمی گیرد.
ماده بیست و نهم: هیچ کس و هیچ نیرو و نهاد مربوط به هزاره حق ندارد مردم هزاره را به جنگ و خونریزی با هزاره درگیر و مجبور سازد. اصل احترام به حق زندگی و جلوگیری از جنگ داخلی در گستره ی اخلاق، فرهنگ، مناسبات اجتماعی، ذهینیت عامه و قوانین هزارستان تعمیم داده می شود.
فصل چهارم: ساختار
ماده سی ام: طرز حکومت در هزارستان جمهوری و نظام سیاسی آن پارلمانی است.
ماده سی و یکم: رییس جمهور، رییس دای دولت هزارستان است.
۱. رییس جمهور برای مدت مشخص قانونی توسط دای پارلمان انتخاب می شود
ماده سی و دوم: دای پارلمان بالاترین مرجع قانونگذاری در هزارستان است.
۱. نمایندگان مردم در دای پارلمان، مطابق قانون با رای مستقیم مردم انتخاب می شوند.
ماده سی و سوم: حکومت هزارستان بالاترین مرجع اجرایی در هزارستان است.
۱. صدراعظم در راس حکومت قرار دارد.
۲. حزب یا ایتلاف احزابی که دارای اکثریت کرسی های دای پارلمان باشند، صدراعظم را تعیین می کنند.
۳. صدراعظم از بین نمایندگان مردم در دای پارلمان، کابینه را تشکیل می دهد.
۴. هر نوع وابستگی احزاب سیاسی به قدرت ها و کشورهای خارجی خیانت ملی است و اتکای خارجی در مبارزه سیاسی جرم می باشد.
ماده سی و چهارم: دیوان عالی هزارستان، بالاترین مرجع قضایی در هزارستان است.
۱. اعضای شورای دیوان عالی هزارستان توسط صدراعظم و کانون مستقل وکلای مدافع پیشنهاد می شوند.
۲. صلاحیت اعضای معرفی شده برای شورای دیوان عالی هزارستان، توسط دای پارلمان تایید می شود.
۳. اعضای شورای دیوان عالی از بین خود دای داور را انتخاب می کنند.
۴. قوانین و تشکیلات مربوط به دیوان عالی در سطح ملی و در سطح دای، دای شار، دای بخش و دای ده در قانون دیوان عالی تسجیل می شوند.
ماده سی و پنجم: حکومت محلی در هزارستان در سطوح دای، دای شار، دای بخش و دای ده تشکیل می شود.
۱. حدود جغرافیایی و ساختار اداری دای، دای شار، دای بخش و دای ده، پس از تحقیقات همه جانبه، به تصویب دای پارلمان می رسد.
۲. حدود اختیارات دای، دای شار، دای بخش و دای ده توسط قانون تعیین می شود.
۳. اعضای شوراهای دای مارکه، شارمارکه، بخش مارکه و ده مارکه، توسط مردم انتخاب می شوند.
ماده سی و ششم: رفراندوم از مهمترین مکانیزم های مشارکت مستقیم مردم در تصمیم گیری های کلان در هزارستان است.
۱. درخواست برگزاری رفراندوم توسط صدراعظم به دای پارلمان ارایه می شود.
۲. تایید برگزاری رفراندوم بر عهده نمایندگان مردم در دای پارلمان است.
۳. رفراندوم در زمینه های تصویب و یا تغییر قانون اساسی، حالات اضطرار جنگ و صلح و سایر مسایل کلان و استراتژیک که به تایید حداقل دو سوم اعضای دای پارلمان رسیده باشد، برگزار می شود.
فصل پنجم: رسمیات
ماده سی و هفتم: پرچم
۱. پرچم هزارستان ترکیب سه رنگ زرد، سپید و آبی می باشد که به شکل افقی از پایین به بالا کنار هم قرار گرفته اند.
۲. زرد، ریشه و تبار هزاره است و با کوهستان های هزارستان از یک خانواده رنگ می باشد.
۳. سپید، پاکی و راستی ست. با زمستان هزارستان همخوان است و در کنار زرد و آبی، یکی از رنگ های بیشتر استفاده شده در لباس هزاره است.
۴. آبی، نشان کار است، توسعه و پیشرفت و آبادی است. استعداد، توانایی، خواست و عملکرد ملی هزاره است.
ماده سی و هشتم:
1. زبان های رسمی هزارستان هزاره گی و پارسی دری می باشند.
۲. وظیفه ی استاندارد کردن زبان هزاره گی بر عهده شورای عالی زبان هزارستان است.
۳. در کنار زبان های هزاره گی و پارسی دری، آموزش و فراگیری زبان های بین المللی توصیه می شود.
ماده سی و نهم: روزهای ملی
۱. روز جهانی همبستگی هزاره برابر با یکم ماه اکتبر (نهم میزان)
۲. روز ملی فرهنگ هزاره برابر با نزدهم ماه می (بیست و نهم جوزا)
۳. روز ملی باستانی نوروز برابر با بیست و یکم ماه مارچ (اول حمل)
۴. روز پرچم ملی هزارستان برابر با بیست و سوم جنوری (پنجم دلو)
۵. روز نسل کشی بزرگ برابر با بیست و پنجم سپتامبر (سوم میزان)
۶. روز ملی بزرگداشت از دولتهای تاریخی در هزارستان کهن از جمله دولت کوشانیهای بزرگ و کوشانیهای کوچک، دولت ریوشاران، دولت شیران بامیان، دولت غوریان، دولت ارغونیان و روز تخریب پیکره های بودای هزارستان در بامیان برابر با یازدهم مارچ (بیست و یکم حوت)
۷. روز ملی درگذشتگان برابر با بیست و یکم اپریل (اول ثور)
۸. روز ملی حق طلبی، احیای هویت و مبارزه با انحصار و استبداد، برابر با روز شهادت عبدالعلی مزاری در دوازدهم مارچ (بیست و دوم ماه حوت)
۹. روز ملی روشنایی و روشنگری برابر با روز حملات سازمان یافته ی حلقات شوونیستی و گروه های تروریستی به تظاهرات گسترده و مدنی جنبش روشنایی مردم هزاره در بیست و سوم جولای (دوم اسد)
فصل آخر
ماده چهلم: منشور هزارستان همراه با دیباچه، در شش فصل و چهل ماده به زبان های هزاره گی/ پارسی دری، انگلیسی و روسی در تاریخ یازدهم آپریل ۲۰۲۱، توسط پیشگامان جنبش استقلال هزارستان منتشر شده است.
پیشگامان جنبش استقلال هزارستان
https://hazaristan.asia/hazaragi.html