متاسفانه وضعیت مهاجرین افغانی در ایران بدتر از آن چیزی است که تصور می شود. وزارت کار و وزارت کشور جمهوری اسلامی ایران به کار فرمایان ایرانی به شدت اخطار داده است که از پذیرش کارگران افغانی در کارخانه هایشان جدا خود داری نمایند،وزارت کار با همکاری نیروی انتظامی و دادستانی ایران سنگین ترین جرایم مالی را برای کار فرمایانی وضع کرده که گارگر افغانی میگیرند. کارفرمایان از ترس اینکه به چنین جرایم سنگینی دچار نشوند و پای آنان به پاسگاه نیروی انتظامی و داداگاه کشیده نشوند، از گرفتن کارگر افغانی خودداری می کنند و مجبور شده اند که کارگران افغانی را که مشغول به کار بودند از کارخانه های شان جواب بدهند.این کار فرمایان در حالی که به شدت به کارگران افغانی نیاز دارند و از کار افغانهای مهاجر اظهار رضایت می کنند و حتی بدون آنها ترس دارند که ممکن است کار خانه شان در آینده بخوابد، اما ترس از جرایم سنگین آنها را وادار کرده اند که کارگران افغانی خود را مرخص نمایند. هم اکنون دهها هزار کارگر مهاجر افغانی بیکار سرگردانند و کارخانه به کارخانه می گردند تا شاید کار گیر بیاورند، اما به چنین آرزویی نمی رسند.متاسفانه در ایران مرجعی و نهادی هم نیست که به داد آنها رسیدگی کند، زیرا اولین جرم این افغانها این است غیر قانونی هستند و مدرک ندارند.
سه روز پیش آقای نادر فرهادی سخنگوی کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان اعلام کرد که مهاجرین افغانی دارای مدرک در ایران دچار مشکل نیستند، اما این سخنگوی محترم خبر ندارد که طرح جلوگیری از کار شامل همه افغانهای مهاجر در ایران می گردد چه بی مدرک باشند و چه با مدرک. هم اکنون هزاران کارگر افغانی دارای مدرک نیز در ایران از کار بیکار شده اند و به یک لقمه نان خشک شان هم در مانده اند، این مشکلی است که فراروی مهاجران دارای مدرک قرار دارد، مثل معروف است، نان غریب(فقیر) را بگیر، جانش را گرفته ای.
در حالیکه مدارس دولتی در ایران از دانش آموزان افغانی هزینه تحصیلی می گیرند و دهها هزار خانواده افغانی از توان پرداخت چنین مبلغ سنگین برای چند دانش آموز در یک خانواده ناتوان هستند،هم اکنون مشکل بیکاری نیز برای مهاجرین دارای مدرک به آن افزوده شده است که کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان از آن بی خبرند و یا اینها را برای مهاجرین مشکل حساب نمی کنند.
در حالی که افغانستان فعلی به بحران بی امنیتی گسترده دچار است، کمیساریای عالی به جای اینکه به فکر چاره اندیشی برای مشکلات مهاجرین فاقد مدرکی باشند که از راههای قاچاق و یا ویزا با زحمات فراوان و ریسک زیاد خود شان را به ایران می رسانند، برای بازگشت داو طلبانه مهاجران دارای مدرک تاکید می کنند!
سئوال اساسی این است که چرا کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان مهاجرین فاقد مدرک را مورد حمایت خود قرار نمی دهند؟ آنها چه تعریفی از مهاجرت و آوارگی دارند که مهاجرین فاقد مدرک شامل آن نیست؟ اگر مصداق مهاجرت نبود امنیت جانی، نبود امکانات زندگی و کار در وطن انسانهای مهاجر باشد، مهاجرین فاقد مدرک افغانی نیز از مصادیق عینی آن به شمار می رود. ناامنی ها و جنگ های گسترده در جنوب ، جنوب غرب و جنوب شرق افغانستان، ثبات و امنیت را در افغانستان به خطر انداخته است، طوری که هم اکنون راهها در سراسر افغانستان امن نیست از حملات طالبان گرفته تا غارت دزدان آرامش مردم را در مسیر راهها به هم زده است.
گسترش جنگ با طالبان ، افغانستان را به یک بحران دیگری نیز روبروساخته است و آن تلفات گسترده انسانهای بی گناه در بمب باران ها و عملیات های انتحاری است، دیده بان حقوق بشر مستقردر نیویورک طی نامه ای به تیم حقیقت یاب شورای امنیت نوشته است که جنوب افغانستان بر اثر جنگها به سوی انحطاط به پیش می رود ، تلفات انسانی افزایش می یابد ، افراد بی گناه در جنگ کشته می شوند،خانه ها ویران شده و زمینه زندگی را برای انسان ها تنگ می کند. این مسئله نه تنها در جنوب افغانستان بلکه در شمال ، مرکز و دیگر مناطق افغانستان، بوجود آمده و در کابل هر لحظه بیم یک حمله انتحاری که در آن بیشتر افراد بی گناه کشته می شوند، وجود دارد، راههای شمال و مناطق مرکزی افغانستان از امنیت برخوردار نیست. در چنین شرایطی چگونه می توان قبول کرد که در افغانستان امنیت وجود دارد و خانواده های مهاجر فاقد مدرک در ایران به خاطر عدم امنیت وطن را ترک نکرده اند؟
در کنار بحران امنیت، پدیده خشک سالی، بی کاری و فقر عموی را نیز باید در نظر گرفت، انسان زمانی در وطن خود می تواند زندگی کند که لقمه نانی برای خوردن داشته باشد، در حالیکه مردم افغانستان ۸۰% شان زیر خط فقر زندگی می کنند و تعد داد زیادی از خانواده ها نان خشک شان را هم ندارند. اکثر مهاجرین فاقد مدرک در ایران، مهاجرینی هستند که سال ها در ایران زندگی کرده بودند و به امید زندگی جدید در وطن به افغانستان رفته بودند اما شرایط زندگی و امنیت برای آنان چنان دشوار بود که امکان زندگی را در افغانستان میسر ندیدند، زیرا نه کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان و نه دولت افغانستان به وعده های داده شده در داخل افغانستان به آنان عمل کردند و نه آنان توانستند برای خود شان شرایط زندگی را فراهم سازند، زیرا مهاجرت پدیده ای است که مدت ها طول می کشد تا یک خانواده شرایط و امکانات زندگی را برای خود فراهم کند که در وضعیتی مثل افغانستان تقریبا جزء محالات است.در چنین شرایطی چه چاره ای جز مهاجرت دوباره برای افغانهای مهاجر وجود دارد؟ آنها چاره ای ندارند جز این که به ایران یا پاکستان مهاجرت دوباره کنند، متاسفانه شرایط چنان برای مهاجرین فاقد مدرک در ایران دشوار شده است که آنان نه توان بازگشت دارند و نه راه ماندن، نه امکان زندگی برای شان در افغانستان ممکن است و نه در ایران، درایران زندگی برای شان قاچاق است و در افغانستان با مرگ باید دست و پنجه نرم کنند. بی کاری، فرار از ترس پولیس ایران،فقر، بی خانمانی،تحقیر و توهین با سرنوشت زندگی مهاجرین افغانی در ایران عجین شده است. اما متاسفانه کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان حتی زحمت تهیه یک گزارش را ازاین مصیبت ها برای خود شان نمی دهند. کمیساریای عالی در هرات افغانستان خود روزانه شاهد رد مرز شدن دهها یا صدها سرپرست خانواده های مهاجر افغانی فاقد مدرک از ایران هستند، اما متاسفانه کوچک ترین اقدام انسان دوستانه را در این زمینه انجام نمی دهند.
سئوال اساسی این است اگر مهاجرین فاقد مدرک افغانی انسانند آیا تاکنون کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان، نگاه انسان دوستانه به این مهاجران کرده اند؟ در حالی که آموزش برای اطفال اجباری و حیاتی است و جزء اولولیت های حقوق بشر به حساب می رود، اما در ایران دهها هزار کودک فاقد مدرک افغانی از مکتب و مدرسه محرومند آیا کمیساریای عالی نگاه انساندوستان به این اطفال کرده اند؟ بر فرض اگر آنان استحقاق مهاجرت را ندارند، انسان که هستند.ویا….
به نظر این قلم کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان، اگر پای بند به اصول انسانی و حقوق بشر است و خودرا ملزم می داند که به منشور سازمان ملل و حقوق پناهندگان عمل نماید، باید به وضعیت مهاجرین افغانی فاقد مدرک در ایران توجه نماید و مشکلات آنان را با مقامات ایرانی به بحث بگذارند و آنها را دو باره به عنوان مهاجر شناخته وبه آنان کارت بدهند و فرزندان آنان را دوباره به مدارس بپذیرند و بر دولت ایران فشار بیاورند تا اجازه دهند مهاجران افغانی در کارخانه ها مشغول کار شوند.
کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان، بدانند که این وطن هنوز ویران است و مهاجرین فاقد مدرک نیز انسانند و از این کمیساریا انتظار دارند تا نگاه انسان دوستانه به آنان بشود.
رفاه ملی افغانستان
mehdi
hey berar az iran che omidi misha kard dar haali ke aghwam e motahedeh dar iran hm zire asar dowlat e iran mahsoor ast wa kaari azoo bar namiayad